Einatmen – ausatmen –
ein – aus – eine Linie ziehen … wiederholen.
Das ist die meditative künstlerische Praxis von Otgonbayar Ershuu,
der sich kurz OtGO nennt. Er ist einer der interessantesten Künstler
der Mongolei und lebt seit etwa zwanzig Jahren in Berlin. Ein
Umstand, der seine kulturellen Erfahrungen erweitert und sich auch auf
die materielle Basis seiner künstlerischen Arbeit ausgewirkt hat. Sein
spiritueller Kern bleibt jedoch fest im kulturellen Erbe der Mongolei
verwurzelt.
Während er Linie um Linie zeichnet, formen sich OtGOs Werke zu
komplexen Texturen aus bildlichen Spuren, die mit subtilen
Bedeutungsebenen verwoben sind. Seine Arbeit ist in vielerlei Hinsicht
meditativ und iterativ. Als Thangkha-Maler ausgebildet, entstammt er
einer langen Tradition religiöser Bildgestaltung im Lama-Buddhismus.
Einer Praxis, in der Malerei und Meditation nie getrennte Tätigkeiten
waren. In dieser Tradition ist jede Linie, jeder Farbfleck beides,
Mediation und Meditation. Lamaistische Mönche durften ihr Handwerk der
Thangkha-Malerei erst nach langen Jahren strenger Ausbildung ausüben.
Es ist wichtig zu verstehen, dass Thangkhas die Vorstellung einer
kosmischen Ordnung im Buddhismus nicht nur „repräsentieren“, sondern
diese Ordnung tatsächlich manifestieren. Eine Tatsache, die sich im
Prozess der Herstellung eines Thangkha widerspiegelt. Der Aufbau und
die Ordnung von Thangkhas wurden nie vom Maler entworfen, denn die
zugrundeliegende Gestaltung beruhte immer auf langen Traditionen und
metaphysischen Überlegungen innerhalb des Glaubens. Jemand, der
ausgewählt wurde, diese Konzepte auszuführen, musste immer schon eine
Person sein, die würdig und fähig war, ein "Kunstwerk" zu schaffen, das
diese höhere Ordnung „realisieren“ konnte. Darüber hinaus durfte der
„Maler“, dessen Aufgabe es ist, als „Medium“ die spirituellen Energien
eines Thangkhas erfolgreich zu kanalisieren, diesen nur bis zu einem
bestimmten Punkt selbst fertigstellen. Sobald dieser fast fertig war,
versammelten sich weitere Mönche um den Maler, um zu singen und
religiöse Texte zu rezitieren, während der letzte Teil vollendet wurde
- das Malen der Augen aller Figuren, um ihnen ihre Seelen zu geben.
Erst dann galt ein Thangkha als Ausdruck der Aktualität der
spirituellen Ordnung der Welt. – Was ist damit gemeint? - So wie in der
Mystik die Fähigkeit zu sehen nicht bedeutet, tatsächlich in einem
tieferen Sinne "sehen" zu können, transzendiert ein Thangkha seine
materielle Existenz als Gemälde und wird zur Manifestation einer
höheren Wirklichkeit.
Bemerkenswert ist auch die Tatsache, dass die mongolische Sprache nur
ein Wort für beides, Malen und Zeichnen, kennt - zurag. Während Entwurf
(Zeichnung) und Ausführung (Malerei) in der westlichen Tradition sehr
unterschiedliche Dinge sind, gibt es in der mongolischen Tradition
keine Unterscheidung zwischen Absicht/Konzeption und Umsetzung. Das
bedeutet, dass Künstler aus der Mongolei von einem ganz anderen
Hintergrund ausgehen als unsere westlichen Vorstellungen von Kunst.
Das ist die Tradition, von der aus OtGO aufgebrochen ist. Und
Aufbruch bedeutet hier nicht nur, dass OtGO seinen Wohnsitz nach Berlin
verlegt hat, sondern auch, dass er seine Bildgestaltungen aus seinem
mongolischen Erbe heraus radikal neu interpretiert, nicht indem er
dessen spirituelle Dimension aufgibt, sondern deren künstlerischen und
sozialen Kontexte abstreift. Die Praxis, in einem meditativen Zustand
Linie für Linie zu zeichnen, bleibt in seinem Prozess aktiv, aber die
Themen umfassen nun seine neuen sozialen und politischen Kontexte und
seine sehr persönlichen Perspektiven darauf.
Nehmen wir zum Beispiel sein umfangreiches Werk Cabinet of curiosities, das in vier
Teile unterteilt ist, die sich mit Fragen des Lebens (Fetus) und des Todes (Memento Mori) und vielem dazwischen
befassen – nicht zuletzt mit (Horses)
– für jeden Mongolen eine große Sache. Denn "Mongolen glauben, dass das
Ziel des Lebens darin besteht, “tegsh”, im Gleichgewicht mit der Welt,
zu leben. Man steht allein und in der Macht im Zentrum der Welt, mit
dem unendlichen blauen Vater Himmel (Tenger) darüber und Mutter Erde
(Gazar Eje) darunter, die einen unterstützt und nährt. Indem er ein
aufrechtes und respektvolles Leben führt, hält der Mensch (hun) seine
Welt im Gleichgewicht und maximiert seine persönliche Kraft (Windpferd,
hiimori)."1
Ein Pferd ist in der mongolischen Kultur also viel mehr als ein
Gebrauchsgegenstand oder eine Frage des Stolzes, ein Pferd ist eine
Manifestation der Seele des Menschen, seines Schicksals und seiner
Zukunft.
Das Cabinet of curiosities
besteht aus Hunderten von (meist) A4-großen Papieren, die große Blöcke
bilden und als visuelle Behälter für OtGOs Themen dienen. Die erste
Ebene dieser Papiere besteht aus Collagen von bereits einmal
verwendeteten historischen Briefmarken aus Deutschland, Europa, der
Mongolei und darüber hinaus. Diese Collagen dienen als Hintergrund für
OtGOs Zeichnungen/Malereien. Es ist wichtig an dieser Stelle zu
erwähnen, dass Chinggis Khaan und seine Nachfolger im frühen 13.
Jahrhundert das effizienteste Postsystem schufen, das die Welt bis dato
gesehen hatte, so dass es möglich war, Informationen vom chinesischen
Meer bis an die Grenzen Europas durch Pferdeboten innerhalb von 7-10
Tagen zu übermitteln. Offensichtlich ist OtGOs Wahl hier nicht nur
willkürlich, sondern eine subtile Anspielung auf die Errungenschaften
des mongolischen Erbes.
Auf diese metaphorische Hintergrundfilie hat OtGO, nicht ohne manchmal
bissige Kritik, seine Vision einer kosmischen Unordnung eingeschrieben.
Seine Bildwelt ist bevölkert von Männern und Frauen (beide meist
nackt), von Wasserwesen wie dem "OtGO-pus", aber auch von einer
Vielzahl von Fischen und einer Fülle von Quallen. Auch Affen und Zebras
spielen eine wichtige Rolle - warum? – beide Tierarten existieren nicht
in der Mongolei.
Auf die Frage nach den Affen antwortete er trocken: "Es gibt viele
Affen in der Mongolei". Und über Zebras: "Das sind wunderschöne,
elegante Tiere. Sie sehen aus wie Pferde, aber der Mensch hat es nie
geschafft, sie zu domestizieren. Sie sind sogar die einzigen
Säugetiere, die nicht domestiziert werden können." – Auch hier
ist eine Beleuchtung des Hintergrundes und eine Kontextualisierung
nötig. Die erste und einfache Antwort bezieht sich auf die Affen -
viele Mongolen leiden unter dem Zustand ihres Landes. Trotz aller guten
Absichten stehen sich zwei große Fraktionen gegenüber: die Verfechter
der traditionellen Nomadenkulturen und die postsowjetischen
kapitalistischen Unternehmer, die die Rohstoffe der Mongolei ausbeuten
wollen. Beide Lager befinden sich auf Kollisionskurs, wenn es um den
Zugang zu Land geht. Mit anderen Worten: Die tief verwurzelte
mongolische Ethik des Lebens im Einklang mit der Natur wird durch den
Druck der modernen Wirtschaftsdynamik und des westlichen Lebensstils
zutiefst bedroht.
Das "Zebra" als metaphorisches Tier in OtGOs Werk, das in Afrika, einem
ganz anderen Kontinent, beheimatet ist, wird in seinem Werk zu einer
"Signatur" für die unvergleichliche Qualität der Natur - ein Tier, das
nicht dem Willen des Menschen unterworfen werden kann. In gewisser
Weise ist dies OtGOs Art, für die traditionellen Rechte der Natur
gegenüber dem unerlaubten Eingriff des Menschen in die Integrität der
Natur einzutreten. Man muss wissen, dass in der mongolischen Kultur
schon das bloße Graben eines Lochs in der Erde eine unzulässige
Verletzung der nomadischen Ethik darstellt, die zumindest ein Ritual
erfordert, bei dem um Erlaubnis gefragt wird. Das steht der Ausbeutung
der natürlichen Ressourcen unvereinbar gegenüber und scheint dennoch
eine Notwendigkeit zu sein, um das Land zu entwickeln und zu
modernisieren. Die Mongolei ist reich an Gold, Uran, Kupfer und Kohle,
von denen sie einen Großteil an China verkauft, ein Land, mit dem sie
eine lange Geschichte teilt. Denn während der Yuan-Dynastie (1271 –
1368) wurde China von der Mongolei beherrscht. Tatsächlich war Peking
eine mongolische Gründung. Der wind hat sich gedreht und weht jetzt vom
gelben Meer her…
Apropos Meer - was hat das aquatische Leben in OtGOs Werk mit einem
Land zu tun, das keine Verbindung zum Meer hat? Die Antwort ist eine
weitere Metapher. Man kann sich unsere Ozeane als einen riesigen und
weitgehend unentdeckten Teil unseres Planeten vorstellen. Ein Ort, der
anders ist als der unsere. In der Vision des Künstlers ist auch dieses
Reich auch von der Menschheit belagert - er denkt an Quallen als
Zeichen für die Verschmutzung der Gewässer. Es gibt jedoch auch eine
positivere Vorstellung. Das mongolische Wort für Ozean ist далай - wie
in Dalai Lama. Und dieser Ozean wird von vielen „OtGO-Pus“ bewohnt.
Wenn man also tiefer in das Werk des Künstlers eindringt, entfaltet
sich Schicht um Schicht und offenbart ein komplexes kulturelles Erbe,
das er mit einer Sensibilität für die globalen Bedürfnisse des
Naturschutzes verbindet. Das ist OtGOs Weg, sich als unabhängiger
Künstler zu behaupten.
Zwischen dem Verständnis von Natur in Ost und West klafft jedoch eine
Lücke, die vor allem auf eine übertriebene Überzeugung des Westens in
Bezug auf Ökologie zurückzuführen ist, der weder über ausreichendes
Wissen, ausreichend Verständnis der traditionellen Werte der
mongolischen Naturethik, noch über die Sensibilität für deren
kulturelle Auswirkungen verfügt. Die westliche Vorstellung von Natur
ist gegenwärtig in weiten Teilen (und leider) ästhetisch. Die Menschen
im Westen haben vergessen, wie man mit der Natur lebt. Sie sind
schlichtweg romantisch, und sie glauben immer noch, dass sie den Lauf
der Natur kontrollieren und steuern können. Eine Vorstellung, die der
monotheistischen Hybris des Westens entspringt. Die Bibel hat ihre
Untertanen dazu aufgerufen, sich die Natur zu unterwerfen... - Nichts
davon existiert in asiatischen Kulturen.
Die Natur in der Mongolei ist bis heute nicht vom menschlichen Leben
getrennt. Ein Beweis dafür ist die Tatsache, dass schamanische
Praktiken immer noch stark ausgeprägt sind und weithin praktiziert
werden. Im Mittelpunkt dieser Praktiken steht die Notwendigkeit für
alle Mongolen, ein Gleichgewicht zwischen "Tenger" und "Gaza Eje"2
zu finden. Diese Tradition in der Mongolei ist älter und stärker
als die des Lama-Buddhismus. Die meisten Mongolen würden sich eher mit
dem Tengrismus als mit anderen Konfessionen identifizieren. Dennoch
waren schon während der Herrschaft von Möngkhe Khaan (Enkel von
Chinggis Khaan) an seinem Hof in Kharkhorin fast alle Weltreligionen
vertreten – ursprünglich wahrscheinlich nur aus Gründen der
Informationsbeschaffung. Eine Tatsache aber, die die Mongolei heute zu
einer sehr liberalen Gesellschaft in Bezug auf die Religion macht.
Dieses Erbe hat es OtGO ermöglicht, sich an westlichen Kulturen
anzuschmiegen und deren bildnerische Traditionen in sein Werk
einzubeziehen. Überhaupt ist in der Mongolei eine Anpassungsfähigkeit
zu erkennen, die für ihre Zukunft bürgt. Erstaunlicherweise bezeichnen
heute die meisten Mongolen Deutschland als ihren dritten Nachbarn.
Eingezwängt zwischen China und Russland sprechen immerhin etwa ein
Prozent der Mongolen Deutsch (bei einer Bevölkerung von etwa drei
Millionen Menschen sind das 30 000 Personen), was auf die engen
Beziehungen zwischen dem ehemals kommunistischen Teil Deutschlands und
der Mongolei zurückzuführen ist. Was auch immer das bedeuten mag - es
gibt eine verworrene Geschichte und wilde Bestrebungen, mit denen man
umgehen muss. Und es ist noch komplexer. Die Mongolei und Tibet teilen
eine fast 500 Jahre lange Tradition des Lama-Buddhismus. Der erste und
wichtigste Künstler in diesem Zusammenhang war Zanabazar, der als
buddhistischer Mönch in Tibet ausgebildet wurde und in der zweiten
Hälfte des 17.Jahrhunderts in die Mongolei zurückkehrte, um das
geistige Oberhaupt der Mongolei, ein mächtiger Diplomat und der beste
Künstler zu werden - manche nennen ihn sogar den Michelangelo der
Mongolei. Sein Einfluss ist bis heute stark und inspiriert
zeitgenössische Künstler, in der Tradition des lamaistischen Bilderbes
zu arbeiten.
In der langen Geschichte des Landes wurde jedoch ein Großteil seiner
Identität unterdrückt - während der chinesischen Mandschu-Besatzung
oder des Sowjetimperiums. Wann immer die Mongolei in der Neuzeit einen
Weg fand, ihre eigene Identität und ihre Traditionen zu behaupten,
tauchte die Ikonographie des Lama-Buddhismus als integrierende Kraft
wieder auf. Sie wird seither einfach als "Zurag" bezeichnet: Mongol
Zurag - Mongolenmalerei. Eine Praxis, die weder während der
Mandschu-Besatzung noch zu Sowjetzeiten erlaubt war. Nach 1990 jedoch
wurde sie wieder zu einer starken Kraft zeitgenössischer Künstlerinnen
und Künstler.
Die Kunst in der heutigen Mongolei wird also im Wesentlichen von ihrem
kulturellen Erbe getragen, das in erster Linie im Tengrismus und in
zweiter Linie im Lama-Buddhismus verwurzelt ist, sowie von den
Errungenschaften dessen, was Papst Franziskus bei seinem Besuch in der
Mongolei als "Pax Mongolica" bezeichnete, einer Periode von 250 Jahren
Frieden nach den Revolutionen von Chinggis Khaan.
Die Arbeit von OtGO zeugt nicht nur von diesen Energien. Sein Werk
kanalisiert die Vorstellungen von Kunst aus der und in der Mongolei.
OtGO ist nicht nur ein Teil davon - er ist eine treibende Kraft in
dieser Dynamik.
“Nieħu nifs il-ġewwa... ieħor il-barra... il-ġewwa... il-barra. Npinġi linja. Nerġa’ nirepeti.”
Dan huwa r-ritwal artistiku meditattiv ta’ Otgonbayar Ershuu, magħruf
b’mod sempliċi bħala OtGO. Huwa wieħed mill-aktar artisti distinti
tal-Mongolja u ilu jgħix f’Berlin għal madwar għoxrin sena. Esperjenza
li wessgħet l-orizzonti kulturali tiegħu u influwenzatu wkoll fil-bażi
materjali tax-xogħol artistiku. Madankollu, l-ispiritwalità tiegħu
tibqa’ marbuta mal-wirt kulturali Mongoljan.
B’sensiela ta’ linji wara xulxin, ix-xogħlijiet ta’ OtGO jiffurmaw
strutturi kumplessi ta’ traċċi viżivi, marbuta f’saffi ta’ tifsir.
L-arti tiegħu hija meditattiva u ripetittiva f’ħafna aspetti. Bħala
pittur imħarreġ fit-Thangkha, OtGO ġej minn tradizzjoni antika ta’
pittura reliġjuża fil-Lama Buddiżmu; tradizzjoni fejn il-pittura u
l-meditazzjoni huma attivitajiet marbuta flimkien. F’din
it-tradizzjoni, kull linja, kull tikka kulur, hija kemm att intenzjonat
kif ukoll meditazzjoni fiha nnifisha. Fil-fatt, il-qassisin Lamaisti
kienu jitħallew japplikaw l-arti tagħhom fil-pittura tat-Thangka biss
wara snin twal ta’ tħariġ rigoruż.
Huwa importanti li wieħed jifhem li Thangka mhux biss tirrappreżenta
l-idea ta’ ordni kosmiku fil-Buddiżmu, iżda tħaddem u timmanifesta
dan l-ordni. Dan huwa rifless fil-proċess stess tal-ħolqien ta’
Thangka. L-istruttura kompożittiva tagħha qatt m’hija fdata
lill-artist biex jiddisinjaha skont ir-rieda tiegħu, iżda dejjem tkun
ibbażata fuq tradizzjonijiet twal u riflessjonijiet metafisiċi ġewwa
l-fidi Buddista.
Il-persuna magħżula biex teżegwixxi dawn ir-rappreżentazzjonijiet
trid tkun denja u kapaċi li tagħti forma artistika lil ordni
spiritwali ogħla. Il-"pittur" jaġixxi bħala medjatur, li jgħaddi u
jikkonċentra l-enerġiji spiritwali. Għalhekk, Thangka titlesta minn
artist wieħed biss sa ċertu punt. Matul il-proċess, l-artist ma
jaħdimx kompletament waħdu. L-aħħar pass, li jagħti r-“ruħ” lill-figuri
permezz tal-pittura tal-għajnejn tagħhom, isir f’kuntest ta’ ċerimonja
reliġjuża. Il-membri tal-komunità monastika jinġabru madwar
il-pittur u, waqt li jqanqlu testi sagri u kliem qaddis, jitlesta dan
il-pass finali. Huwa biss f’dak il-mument li t-Thangka titqies bħala
manifestazzjoni awtentika tal-ordni spiritwali li jirregola d-dinja.
Huwa biss f’dak il-mument li Thangka titqies bħala manifestazzjoni vera
tal-ordni spiritwali li jirregola d-dinja. L-att tal-‘viżjoni’
hawnhekk jieħu tifsira mistika: li tara ma jfissirx b’għajnejk, iżda
li tagħraf realtà aktar profonda. B’dan il-mod, Thangka tgħaddi
mill-eżistenza materjali tagħha bħala pittura u ssir manifestazzjoni
ta’ realtà ogħla.
Interessanti li wieħed jinnota li fil-lingwa Mongoljana, “pittura” u
“tpinġija” huma espressi permezz ta’ kelma waħda: zurag. Dan ifisser
li, filwaqt li fit-tradizzjoni artistika tal-Punent hemm distinzjoni
ċara bejn ix-xogħol preparatorju (it-tpinġija) u l-opra finali
(il-pittura), fit-tradizzjoni Mongoljana dawn jitqiesu bħala kunċett
wieħed u indiviżibbli. Għalhekk, għall-artist Mongoljan, l-istadju
preparatorju għandu l-istess valur u piż spiritwali bħall-opra finali
nfisha.
Dan huwa l-punt tat-tluq li minnu OtGO beda jifforma l-vuċi artistika
tiegħu — mhux biss f’sens ta’ rilokazzjoni fiżika lejn Berlin, iżda
wkoll f’dak kulturali u simboliku. Filwaqt li jibqa’ ispirat
mit-tradizzjoni Thangka, l-artist jagħtiha interpretazzjoni radikali u
kontemporanja. L-element spiritwali u meditattiv jibqa’ parti
ċentrali, iżda jintuża bħala mezz biex jesprimi realtajiet
soċjo-politiċi ġodda, kif ukoll esperjenzi personali u intimi. F’dan
is-sens, ix-xogħol ta’ OtGO isir ukoll spazju ta’ riflessjoni interjuri
u kritika esterna.
L-eżebizzjoni Kabinett tal-Kurzitajiet hija eżempju ċar ta’ din
ir-radikalizzazzjoni. Maqsuma f’erba’ partijiet, l-installazzjoni
tirrappreżenta l-fażijiet fundamentali tal-eżistenza: il-bidu
(Fetus), il-mewt (Memento Mori), u dak li jinsab bejniethom,
iż-żwiemel, simbolu kulturali ta’ sinifikat profond fil-kultura
Mongoljana. Dan għaliex fil-kultura Mongoljana, hemm il-fidi li l-għan
fundamentali tal-ħajja huwa li wieħed jgħix tegsh, jiġifieri f’bilanċ
armonjuż mal-univers. Il-bniedem jinsab waħdu fil-punt ċentrali
tad-dinja, b’Missier is-Sema, magħruf bħala Tenger, bla tarf fuqu, u
Omm l-Art, imsejħa Gazar Eje, li s-sostni minn taħt. Billi wieħed jgħix
ħajja onesta u b’rispett, il-bniedem, magħruf bħala hun, iżomm u
jikkonserva dan il-bilanċ, waqt li jsaħħaħ il-qawwa personali tiegħu,
magħrufa bħala windhorse jew hiimori.1 B’hekk, fil-kultura Mongoljana, iż-żiemel huwa manifestazzjoni tar-ruħ, id-destin u l-futur tal-bniedem.
Il-Kabinett tal-Kurzitajiet jikkonsisti f’ħafna folji, primarjament ta’
daqs A4, maħduma f’blokki li jaħdmu bħala kontenituri viżivi
għas-suġġettività ta’ OtGO. L-ewwel saff ta’ dawn il-folji huwa
kompożizzjoni magħmula minn bolol postali storici, li ġejjin
mill-Ġermanja, l-Ewropa, il-Mongolja u aktar ’il bogħod. Dawn
il-kompożizzjonijiet jinsabu fl-isfond tal-pitturi nfushom. L-użu
tal-bolol huwa referenza għas-sistema postali li Genghis Khan u
s-suċċessuri tiegħu bnew fis-seklu 13. B’hekk, din il-kompożizzjoni
sservi wkoll bħala ċelebrazzjoni tal-kultura Mongoljana, li ħolqot
sistema effiċjenti li għaqdet l-Asja mal-Ewropa fil-perjodu medjevali.
Lil hinn mill-isfond metaforiku tal-bolol, OtGO jippreżenta viżjoni
ta’ disordni kosmiku, b’kritika li xi drabi tkun kemmxejn ħarxa.
Fid-dinja viżiva tiegħu jgħixu figuri ta’ rġiel u nisa, spiss
għarwiena, kif ukoll ħlejjaq tal-baħar. Fosthom hemm figura partikolari
li hu jsejjaħ “OtGOpus.” F’din id-dinja ta’ OtGO jidhru wkoll xadini u
zebra, li għalkemm mhumiex indiġeni tal-Mongolja, jieħdu rwol
importanti fil-ħidma artistika tiegħu. Meta ntalab jispjega dwar
ix-xadini, hu wieġeb b’mod sarkastiku: “Hemm ħafna xadini
fil-Mongolja.” Ix-xadini jirrappreżentaw lin-nies li qed ibatu
minħabba l-istat prekarju tal-Mongolja. Minkejja l-intenzjonijiet li
jistgħu jkunu tajbin, hemm żewġ fazzjonijiet ewlenin f’kunflitt: dawk
li jippromwovu l-kultura nomadika tradizzjonali, u l-kulturi
kapitalisti post-sovjetiċi li jfittxu li jisfruttaw ir-riżorsi
naturali. Bħala konsegwenza, l-etika Mongoljana, li tħeġġeġ ħajja
f’armonija mal-ambjent, tinsab f’riskju serju minħabba l-pressjonijiet
ekonomiċi kontemporanji u l-influwenzi kolonjali u konsumisti
tal-Punent.
Min-naħa l-oħra, il-kumment tiegħu dwar iż-żebri kien: “Dawk huma
annimali sbieħ u eleganti. Jidhru bħaż-żwiemel, imma l-bniedem qatt
ma rnexxielu jadattahom. Fil-fatt, huma l-uniċi mammiferi li ma
jistgħux jiġu domestiċizzati.” Iż-żebra, annimal indiġenu
tal-Afrika, kontinent kompletament differenti minn dak ta’ OtGO, issir
simbolu viżiv rikorrenti fix-xogħol tiegħu, u tirrappreżenta
l-kwalità mhux mitiefsa u indomabbli tan-natura. F’dan il-kuntest,
iż-żebra tiġi ppreżentata bħala kreatura li tirrifjuta kull forma
ta’ manipulazzjoni mill-bniedem. B’dan il-mod, OtGO jiddefendi
d-drittijiet intrinsinċi tan-natura kontra l-abbuż uman u l-ksur
kontinwu tal-integrità tagħha.
Fil-kultura Mongoljana, anke l-att li wieħed jħaffer fl-art jitqies
bħala ksur tal-etika nomadika, għemil li, skont it-tradizzjoni, jitlob
ritwal biex jintalab permess mingħand l-art innifisha. Din ir-riverenza
profonda lejn in-natura, però, tinsab f’kunflitt mal-kors attwali
tal-pajjiż. L-isfruttament tar-riżorsi naturali jidhru dejjem aktar
bħala pass neċessarju sabiex il-pajjiż jimmodernizza ruħu.
Il-Mongolja hija mżejna b’riżorsi naturali bħad-deheb, l-uranju,
ir-ram u l-faħam, riżorsi li, fil-biċċa l-kbira, jinbiegħu
liċ-Ċina, pajjiż li magħha taqsam aktar minn 250 sena ta’ storja
kondiviża. Matul id-dinastija Yuan, iċ-Ċina kienet taħt il-Mongolja;
fil-fatt, Beijing kellha l-bidu tagħha bħala belt imwaqqfa mill-Mongol.
Ġeografikament il-Mongolja mhix imdawra minn ebda baħar, imma l-ħajja
akkwatika tidher spiss fix-xogħol ta’ OtGO. Hawnhekk, l-oċean isir
metafora: dak li mhux magħruf u skopert fid-dinja. Reġjun differenti
minn tagħna, imma li, fil-viżjoni tal-artist, huwa wkoll okkupat minn
intervent uman. Il-bram huma simbolu ta’ l-ilmijiet mniġġsa.
Madankollu, hemm ukoll kunċett aktar pożittiv. Il-kelma Mongoljana
għall-oċean u baħar, hi ‘далай’ (dalai), bħal Dalai Lama.
Dan l-oċean huwa magħruf ukoll bħala dar għal diversi OtGO-pus li
jnaddfu dak li hu mniġġes. B’hekk wieħed jinnota rabta kulturali
kumplessa li l-artist juża bħala sejħa għal sensittività universali
dwar il-ħtieġa li nipproteġu n-natura, waqt li jafferma wkoll lilu
nnifsu bħala artist indipendenti.
In-natura tiġi mifhuma b’mod differenti fil-Punent u fil-Lvant. Dan
huwa prinċipalment minħabba kunvinzjoni eċċessiva fil-Punent dwar
l-ekoloġija, fejn ħafna drabi ma hemmx biżżejjed għarfien tal-valuri
tradizzjonali marbuta mal-art, u lanqas sensittività lejn
l-implikazzjonijiet kulturali tagħhom. Fil-kuntest tal-Punent,
sfortunatament, in-natura spiss tiġi definita bħala ħaġa purament
estetika - spazju romantiku li għandu jiġi okkupat u manipulat
mill-bniedem. Din il-preżunzjoni ġejja mill-impirjaliżmu tal-Punent
u minn filosofija li ma teżistix fil-kuntest Asjatiku.
Sal-lum il-ġurnata, fit-tradizzjoni Mongoljana, in-natura u l-ħajja
tal-bniedem jibqgħu inseparabbli. Tant hu hekk li prattiċi xamaniċi
għadhom jiġu segwiti b’mod mifrux madwar il-pajjiż. Fil-qalba ta’
dawn il-prattiċi hemm il-ħtieġa li kull Mongoljan isib bilanċ
armonjuż bejn Tenger (is-sema) u Gazar Eje2
(l-Omm Art). Din is-sistema spiritwali hi eqdem u b’saħħitha saħansitra
aktar mill-Lama-Buddiżmu, tant li bosta Mongoljani jidentifikaw ruħhom
ma’ Tengrism qabel ma jagħrfu reliġjonijieti oħra. Matul ir-renju ta’
Möngkhe Khan, in-neputi ta’ Genghis Khan, kważi ir-reliġjonijiet
kollha kienu rappreżentati fil-qorti tiegħu f’Kharkhorin, mhux għal
skopijiet ta’ adorazzjoni, imma bħala mezz ta’ studju u skambju ta’
għarfien. Madankollu, din tirrifletti mentalità progressiva li, meta
narawha fid-dawl tal-lum, toffri xhieda ta’ tolleranza kulturali u
reliġjuża fil-kuntest Mongoljan.
Dan il-wirt kulturali għani ppermetta lil OtGO jaqgħad b’mod naturali
mal-kulturi tal-Punent, u jintegra tradizzjonijiet pittoriċi varji
fix-xogħol tiegħu. Il-Mongolja għandha kapaċita t’adattament, kwalità
li toffri tama għall-futur tagħha. Ta interess fil-fatt, huwa li l
Mongolja tirreferi il-Ġermanja bħala t-tielet ġar. Magħluqa bejn
iċ-Ċina u r-Russja, il-Mongolja żviluppat rabtiet b’saħħithom
mal-Ġermanja, b’mod partikolarment fil-perjodu komunista tal-Ġermanja
tal-Lvant. Sal-lum, madwar wieħed fil-mija tal-popolazzjoni Mongoljana
jitkellmu bil-Ġermaniż - li jfisser madwar 30,000 ruħ minn
popolazzjoni ta’ tlett miljun. Dan juri skambji politiċi, kulturali u
edukattivi li baqgħu għaddejjin tul iż-żmien. Iktar ma wieħed jidħol
fil-fond tal-istorja, iktar jiskopri l-kumplessità li tgħaqqad dawn
ir-relazzjonijiet. Pereżempju, il-Mongolja u t-Tibet jaqsmu
tradizzjoni Lama-Buddiżta li tmur lura għal kważi nofs millennju.
Wieħed mill-ewwel artisti magħrufa li ħareġ minn din it-tradizzjoni
kien Zanabazar. Huwa tħarreġ bħala monaku Buddist f’Tibet u rritorna
l-Mongolja fit-tieni nofs tas-seklu sbatax biex
isir il-mexxej spiritwali tal-pajjiż. Zanabazar ma kienx biss
diplomatiku b’saħħtu, iżda wkoll artist straordinarju, spiss imsejjaħ
“il-Michelangelo tal-Mongolja.” Il-wirt artistiku u spiritwali tiegħu
għadu jinħass sal-lum, hekk kif ħafna artisti kontemporanji għadhom
isibu ispirazzjoni fit-tradizzjoni pittorika Lamaista li hu għen biex
jifforma.
Il-kumplessità storika tal-Mongolja tispikka wkoll permezz
tal-oppressjonijiet li għaddiet minnhom, fosthom l-okkupazzjoni
Ċiniża-Manchu u l-imperu Sovjetiku. Matul l-istorja moderna tagħha,
il-Mongolja affermat mill-ġdid l-identità u t-tradizzjonijiet
kulturali tagħha, billi żviluppat attitudni reviżjonista li wasslet
għal tiġdid fl-ikonografija Lamaista; tradizzjoni li kienet ipprojbita
kemm fi żmien il-Manchu u taħt ir-reġim Sovjetiku. Din l-ikonografija
reġgħet ġiet skoperta wara l-1990 u, sa llum, tibqa’ sors qawwi ta’
ispirazzjoni għall-artisti kontemporanji. F’dan il-kuntest, l-arti
Mongolja tal-lum hija mħaddma mill-wirt spiritwali u kulturali tagħha,
li jgħaqqad it-twemmin f’Tenger, il-Lama-Buddiżmu u l-kisbiet storiċi
ta’ dak li l-Papa Franġisku, waqt iż-żjara tiegħu fil-Mongolja,
sejjaħ “Pax Mongolica” – perjodu ta’ 250 sena ta’ paċi wara
r-rivoluzzjonijiet ta’ Genghis Khan.
Ix-xogħol ta’ OtGO mhux biss jirrifletti dawn l-enerġiji kulturali u
artistiċi vibranti li qed joħorġu mill-Mongolja, iżda hu attivament
jagħti ħajja u jmexxi dawn l-enerġiji. L-arti tiegħu twassal kunċetti
ċari dwar l-identità Mongoljana, is-spiritualità u l-istorja,
filwaqt li fl-istess ħin tinvolvi ruħha fid-djalogi artistiċi
kontemporanji fuq skala globali. OtGO mhux sempliċiment parteċipant
jew osservatur passiv f’din id-dinamika; hu jilgħab rwol ċentrali
fil-formazzjoni u l-avvanz tagħha. Thomas Eller
Traduzzjoni bil-Malti: Rachel Abdilla